Oγκολογία

ΟΡΙΣΜΟΣ

Στον καρκίνο του προστάτη, παθολογικά κύτταρα πολλαπλασιάζονται στον προστάτη, έναν ανδρικό γεννητικό αδένα που συμμετέχει στην παραγωγή σπερματικού υγρού και τον σχηματισμό του σπέρματος. Οι ανδρικές ορμόνες, ιδιαίτερα η τεστοστερόνη, διεγείρουν την ανάπτυξη αυτού του καρκίνου, συμβάλλοντας στον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Ο καρκίνος του προστάτη αναπτύσσεται με πολύ αργό ρυθμό. Η νόσος μπορεί να μην ανιχνευθεί για πολλά χρόνια, καθώς τα πρώιμα στάδιά της είναι εν γένει ασυμπτωματικά, με την εξαίρεση της δυσκολίας στην ούρηση – η οποία μπορεί επίσης να αποδοθεί στη διόγκωση του προστάτη με την αυξανόμενη ηλικία.

Ωστόσο, υπάρχουν διάφορα ουρολογικά συμπτώματα που θα μπορούσαν να είναι ενδεικτικά καρκίνου του προστάτη:

• συχνή ανάγκη ούρησης,
• έπειξη για ούρηση,
• μειωμένη ορμή της ροής των ούρων,
• αδυναμία ούρησης.

Άλλα συμπτώματα, όπως ο πόνος στα οστά, μπορεί επίσης να εμφανιστούν σε πιο προχωρημένα στάδια.

Παράγοντες κινδύνου

Αν και οι αιτίες που προκαλούν τον καρκίνο του προστάτη παραμένουν άγνωστες, διάφοροι παράγοντες κινδύνου φαίνεται ότι ενέχονται στην ανάπτυξή του:

• Ηλικία: ο καρκίνος του προστάτη είναι εξαιρετικά σπάνιος πριν από την ηλικία των 40 ετών, με τη διάγνωση να τίθεται συνήθως σε ηλικία άνω των 70 ετών.
• Οικογενειακό ιστορικό: Το 20% των περιστατικών καρκίνου του προστάτη αφορούν σε άτομα με προηγούμενη εμφάνιση αυτής της μορφής καρκίνου σε μέλη της οικογένειάς τους, όπου τουλάχιστον δύο περιστατικά έχουν αναφερθεί σε συγγενείς πρώτου βαθμού (πατέρας ή αδελφός) ή σε συγγενείς δεύτερου βαθμού (παππούς ή θείος). Η κληρονομική μορφή (δηλαδή τουλάχιστον τρία περιστατικά καρκίνου του προστάτη σε συγγενείς πρώτου ή δεύτερου βαθμού) ευθύνεται για το 5% των περιστατικών καρκίνου του προστάτη.
• Εθνοτική καταγωγή και γεωγραφική περιοχή: η επίπτωση του καρκίνου του προστάτη στην Αφρική, τη Βόρεια Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πολύ υψηλή, ιδιαίτερα συγκρινόμενη με την πολύ χαμηλότερη επίπτωση στη Νοτιοανατολική Ασία.

ΕΠΙΠΤΩΣΗ

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, ο αριθμός των διαγνώσεων καρκίνου του προστάτη στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες ισοδυναμεί με μία διάγνωση σε κάθε έξι άνδρες. Ο καρκίνος του προστάτη ευθύνεται για περισσότερους από 80.000 θανάτους ετησίως στην Ευρώπη. Αν και τα ποσοστά θνησιμότητας μειώνονται (το ποσοστό επιβίωσης επί του παρόντος είναι 83,4%), η επίπτωση της νόσου έχει αυξηθεί εντυπωσιακά, γεγονός το οποίο συνάδει με την αυξανόμενη γήρανση του πληθυσμού.

Η πρώιμη διάγνωση παρέχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωσης. Διάφορες εξετάσεις πραγματοποιούνται για τον διαγνωστικό έλεγχο του καρκίνου του προστάτη μετά από μία συγκεκριμένη ηλικία:

• Δακτυλική εξέταση ορθού: ο γιατρός, αφού φορέσει χειρουργικά γάντια και με τη χρήση λιπαντικού, εισάγει ένα δάκτυλο στο ορθό για να εξετάσει τον προστάτη και να ελέγξει την ενδεχόμενη ύπαρξη εξογκωμάτων και μεταβολών στο μέγεθος, το σχήμα ή την υφή του, οι οποίες θα μπορούσαν να υποδεικνύουν την παρουσία καρκίνου στην περιοχή γύρω από τον προστάτη.

• Εξέταση αίματος για ειδικό προστατικό αντιγόνο (prostate-specific antigen –PSA): η τεχνική αυτή συμβάλλει στην ανίχνευση όγκων σε πρώιμο στάδιο, οδηγώντας σε πιο έγκαιρη αντιμετώπιση. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη πολλές αμφιλεγόμενες απόψεις γύρω από τον κίνδυνο υπερδιάγνωσης και υπερθεραπείας.
• Διορθική υπερηχογραφία: ένας μικρός στυλεός εισάγεται στο ορθό για να προβάλει εικόνες του προστατικού αδένα.
• Βιοψία: εάν υπάρχει υποψία για παρουσία καρκίνου, λαμβάνεται ένα μικρό δείγμα του προστάτη ή του προστατικού ιστού, το οποίο αναλύεται εργαστηριακά για να οδηγήσει σε μία ακριβή διάγνωση του τύπου και του βαθμού επιθετικότητας

Η διάγνωση λαμβάνει υπ’ όψιν της τα διάφορα στάδια του καρκίνου του προστάτη. Το μέγεθος του όγκου, το κατά πόσον έχει εξαπλωθεί στα λεμφικά γάγγλια ή όχι, καθώς και η παρουσία μεταστάσεων σε άλλα μέρη του σώματος, θα καθορίσουν το στάδιο του καρκίνου και την επιλογή θεραπείας.

Ο καρκίνος του μαστού αναπτύσσεται όταν κάποια κύτταρα του μαστού παρουσιάσουν ανωμαλίες που θα τους δώσουν τη δυνατότητα να πολλαπλασιάζονται και να αυξάνονται με μη φυσιολογικό τρόπο.² Τα κύτταρα αυτά σχηματίζουν ένα μόρφωμα που ονομάζεται όγκος και μπορεί να παρατηρηθεί σε μία μαστογραφία ή να ψηλαφηθεί ως ένα εξόγκωμα.³ Αυτά τα κύτταρα μπορούν στη συνέχεια να διηθήσουν τους περιβάλλοντες ιστούς και να εξαπλωθούν σε απομακρυσμένα σημεία του σώματος, όπως οι πνεύμονες, τα οστά ή το ήπαρ. Αυτό ονομάζεται μεταστατικός καρκίνος του μαστού.² Θυμηθείτε ότι όλοι οι όγκοι του μαστού δεν είναι καρκίνος. Οι περισσότεροι όγκοι που εμφανίζονται στον μαστό είναι καλοήθεις, δηλαδή δεν είναι καρκινικοί.³

Τα περισσότερα περιστατικά καρκίνου του μαστού αναπτύσσονται στους πόρους μέσω των οποίων το γάλα ρέει προς τη θηλή ή, σπανιότερα, στα λόβια, τα οποία είναι οι γαλακτοπαραγωγοί αδένες. Αν και κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει τόσο συχνά, ο καρκίνος του μαστού μπορεί επίσης να πρωτοεμφανιστεί σε άλλους περιβάλλοντες συνδετικούς ιστούς του μαστού.²

Οι λόγοι για τους οποίους τα κύτταρα συμπεριφέρονται με έναν μη ελεγχόμενο τρόπο δεν είναι απολύτως κατανοητοί. Έχει, όμως, τεκμηριωθεί ότι κάποιοι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού. Δεν θα πρέπει να ξεχνάτε ότι δεν ευθύνεστε εσείς για το ότι πάσχετε από καρκίνο του μαστού και ότι δεν βοηθά να αισθάνεστε ενοχές.⁴

Τα περιστατικά καρκίνου συνήθως διακρίνονται σε εκείνα που εκφράζουν υποδοχείς οιστρογόνων (τα οποία ονομάζονται ER-θετικά [ER+]) ή/και υποδοχείς προγεστερόνης (τα οποία ονομάζονται PR-θετικά [PR+]) και σε εκείνα που δεν εκφράζουν τους συγκεκριμένους υποδοχείς. Η παρουσία αυτών των ορμονικών υποδοχέων στα καρκινικά κύτταρα μπορεί να συμβάλλει στην επιτάχυνση της ανάπτυξης του καρκίνου. Σε γενικές γραμμές, περίπου το 80% των περιστατικών καρκίνου του μαστού είναι θετικά για την παρουσία ορμονικών  υποδοχέων.⁵ Αυτό είναι σημαντικό, καθώς συμβάλλει στον προσδιορισμό τού κατά πόσον ο καρκίνος μπορεί να παρουσιάσει ανταπόκριση σε ορμονική θεραπεία ή σε άλλες αγωγές.⁶ Μία άλλη σημαντική εξέταση που συνήθως πραγματοποιείται αφορά στην κατάσταση HER2. Εάν ένας καρκίνος χαρακτηριστεί ως HER2+, το οποίο σημαίνει ότι παράγει την πρωτεΐνη HER2, θα βοηθηθεί ο γιατρός σας στη λήψη της απόφασης σχετικά με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αντιμετώπισης του καρκίνου σας.⁷

Παρά το ότι το 85% των περιστατικών καρκίνου του μαστού εμφανίζονται σε γυναίκες χωρίς οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού,⁸ ένα 5%-10% των περιστατικών καρκίνου του μαστού μπορεί να σχετίζονται με κληρονομικές γονιδιακές μεταλλάξεις, οι συχνότερες από τις οποίες είναι εκείνες των γονιδίων BRCA1 και BRCA2. Σε γενικές γραμμές, για τις γυναίκες με μετάλλαξη στο γονίδιο BRCA1, ο ισόβιος κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού είναι 55%-65%, ενώ σε εκείνες με μετάλλαξη στο γονίδιο BRCA2 ο αντίστοιχος κίνδυνος είναι περίπου 45%. Οι γυναίκες με κληρονομικές μεταλλάξεις σε αυτά τα γονίδια τείνουν να αναπτύσσουν καρκίνο του μαστού νωρίτερα από τις γυναίκες με σποραδικό καρκίνο του μαστού.⁹

Ο καρκίνος του μαστού ταξινομείται με βάση τον τύπο του ιστού όπου πρωτοεμφανίζονται τα καρκινικά κύτταρα.

Πιο συχνά εμφανιζόμενες μορφές

Πορογενές καρκίνωμα in situ (Ductal carcinoma in situ – DCIS)^1,2

• Σχεδόν 1 στα 5 νέα περιστατικά καρκίνου του μαστού είναι DCIS, το οποίο είναι ένα πρώιμο στάδιο του καρκίνου του μαστού
• Τα καρκινικά κύτταρα είναι περιορισμένα αποκλειστικά στον πόρο και δεν έχουν ακόμη εξαπλωθεί σε άλλους ιστούς του μαστού
• Σχεδόν όλες οι γυναίκες που διαγιγνώσκονται σε αυτό το πρώιμο στάδιο καρκίνου του μαστού μπορούν να λάβουν αποτελεσματική θεραπεία και να επιτύχουν πλήρη ίαση

Διηθητικό πορογενές καρκίνωμα (Invasive ductal carcinoma – IDC)^1,3

• Είναι η πιο συχνά εμφανιζόμενη μορφή καρκίνου του μαστού, με περίπου 8 στα 10 περιστατικά διηθητικού καρκίνου του μαστού να είναι IDC
• Τα καρκινικά κύτταρα έχουν πρωτοεμφανιστεί στην εσωτερική επένδυση του πόρου που μεταφέρει το γάλα προς τη θηλή, αλλά έχουν εξαπλωθεί και πέρα από τον πόρο, διηθώντας τον λιπώδη ιστό του μαστού
• Τα κύτταρα αυτά μπορούν επίσης να εξαπλωθούν σε άλλα σημεία του σώματος μέσω του λεμφικού συστήματος και της κυκλοφορίας του αίματος

Διηθητικό λοβιακό καρκίνωμα (Invasive [ή infiltrating] lobular carcinoma – ILC)^1,4

• Η δεύτερη συχνότερα εμφανιζόμενη μορφή καρκίνου του μαστού μετά το IDC
• Περίπου το 10% όλων των περιστατικών διηθητικού καρκίνου του μαστού είναι ILC
• Τα καρκινικά κύτταρα έχουν πρωτοεμφανιστεί στα λόβια (γαλακτοπαραγωγοί αδένες) αλλά έχουν διηθήσει τους περιβάλλοντες ιστούς του μαστού
• Με την πάροδο του χρόνου, αυτά τα διηθητικά κύτταρα μπορούν να εξαπλωθούν σε άλλα σημεία του σώματος

Λιγότερο συχνά εμφανιζόμενες μορφές

Λοβιακό καρκίνωμα in situ (Lobular carcinoma in situ – LCIS)^1,5

• Μία σχετικά ασυνήθιστη πάθηση που οφείλεται στην ύπαρξη μη φυσιολογικών κυττάρων στα λόβια (δηλαδή στους γαλακτοπαραγωγούς αδένες στους οποίους καταλήγουν οι πόροι του μαστού)

Φλεγμονώδης καρκίνος του μαστού (lnflammatory breast cancer – IBC)^1,6

• Αντιστοιχεί περίπου στο 1% έως 5% όλων των περιστατικών καρκίνου του μαστού
• Το IBC μπορεί να προσδώσει στο δέρμα του μαστού μία ερυθρόχρωμη όψη και ένα αίσθημα θερμού, καθώς και μία εικόνα πάχυνσης που παραπέμπει σε φλοιό πορτοκαλιού
• Καθώς συνήθως δεν υπάρχει ένα μόνο εξόγκωμα ή ένας μόνο όγκος, μπορεί ορισμένες φορές να τεθεί εσφαλμένη διάγνωση μαστίτιδας, η οποία είναι μία λοίμωξη του μαστού

Νόσος Paget της θηλής ^1,7

• Μία σπάνια μορφή καρκίνου, η οποία αντιστοιχεί στο 1% έως 4% περίπου όλων των περιστατικών καρκίνου του μαστού
• Η νόσος εμφανίζεται αρχικά στους πόρους του μαστού και στη συνέχεια εξαπλώνεται στη θηλή
• Συχνά γίνεται αντιληπτή από την ύπαρξη εφελκίδων, φολίδων και ερυθήματος στο δέρμα που περιβάλλει τη θηλή, το οποίο παρουσιάζει επίσης κατά τόπους αιμορραγία ή εκκρίσεις υγρού. Σχεδόν πάντοτε σχετίζεται είτε με DCIS είτε με IDC

Φυλλοειδής όγκος ^1,8

• Ένας πολύ σπάνιος όγκος του μαστού που αναπτύσσεται στον συνδετικό ιστό του μαστού
• Οι φυλλοειδείς όγκοι είναι συνήθως καλοήθεις

Ομαδοποίηση των σταδίων του καρκίνου του μαστού

Οι γιατροί ομαδοποιούν τα διαφορετικά στάδια του καρκίνου του μαστού με τους τρόπους που παρουσιάζονται πιο κάτω, βασιζόμενοι σε ένα σύστημα ταξινόμησης του καρκίνου του μαστού που έχει αναπτυχθεί από την Αμερικανική Κοινή Επιτροπή για τον Καρκίνο (American Joint Committee on Cancer – AJCC).⁹

Καρκίνος του μαστού πρώιμου σταδίου ^9.10

Ο όγκος στον μαστό είναι μικρότερος από 5 cm και ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί σε περισσότερους από 3 λεμφαδένες.

Ο καρκίνος του μαστού πρώιμου σταδίου περιλαμβάνει τα στάδια IA, IB και ΙΙΑ.

Τοπικά προχωρημένος καρκίνος του μαστού ^9.10

Οι όγκοι μπορούν να διαφέρουν ως προς το μέγεθος, αλλά είναι εν γένει μεγαλύτεροι από εκείνους που παρουσιάζονται στον καρκίνο του μαστού πρώιμου σταδίου. Παρομοίως, η εξάπλωση στους λεμφαδένες είναι εν γένει πιο εκτεταμένη από εκείνη στον καρκίνο του μαστού πρώιμου σταδίου.

Ο τοπικά προχωρημένος καρκίνος του μαστού περιλαμβάνει τα στάδια IIB, IIIA, IIIB και IIIC.

Μεταστατικός καρκίνος του μαστού ^9.10

Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα σημεία του σώματος και θεωρείται καρκίνος του μαστού σταδίου IV.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Στα σημεία και συμπτώματα του καρκίνου του νεφρού μπορεί να περιλαμβάνονται:

• αίμα στα ούρα σας
• ένας διαρκής πόνος ακριβώς κάτω από τις πλευρές
• μία μάζα ή κάποιο οίδημα στην περιοχή του νεφρού (σε οποιαδήποτε από τις δύο πλευρές του σώματος)

Επισκεφθείτε τον γενικό παθολόγο σας όσο το δυνατόν πιο σύντομα εάν εμφανίσετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα.

Τα μισά περίπου περιστατικά καρκίνου του νεφρού δεν παρουσιάζουν συμπτώματα και η νόσος ανιχνεύεται μέσω εξετάσεων που πραγματοποιούνται για κάποια μη σχετιζόμενη πάθηση.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Το κάπνισμα, η παχυσαρκία και η υπέρταση είναι ευρέως γνωστοί παράγοντες κινδύνου. Το ΝΚΚ φαίνεται επίσης ότι εμφανίζεται συχνότερα σε ασθενείς που υποβάλλονται σε εξωνεφρική κάθαρση.
Περίπου το 2%–3% όλων των περιστατικών ΝΚΚ είναι κληρονομικά. Περιγράφονται πολλά αυτοσωμικά κυρίαρχα σύνδρομα, το καθένα από αυτά με διακριτή γενετική βάση και φαινότυπο.¹

ΕΠΙΠΤΩΣΗ

Το νεφροκυτταρικό καρκίνωμα (ΝΚΚ) αντιπροσωπεύει το 2%-3% όλων των περιστατικών καρκίνου,² με την υψηλότερη επίπτωση να απαντάται στις δυτικές χώρες.

Σε γενικές γραμμές, κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, έχει σημειωθεί μία ετήσια αύξηση κατά περίπου 2% στην επίπτωση τόσο παγκοσμίως όσο και στην Ευρώπη, αν και στη Δανία και τη Σουηδία έχει παρατηρηθεί μία συνεχιζόμενη μείωση.³

Το 2012, προέκυψαν κατά προσέγγιση 84.400 νέα περιστατικά ΝΚΚ και 34.700 θάνατοι που σχετίζονταν με τον καρκίνο του νεφρού εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.⁴

Στην Ευρώπη, τα συνολικά ποσοστά θνησιμότητας λόγω ΝΚΚ παρουσίαζαν αυξητική τάση έως και τις αρχές της δεκαετίας του 1990, ενώ στη συνέχεια εν γένει σταθεροποιήθηκαν ή παρουσίασαν μειωτική τάση. Έχει παρατηρηθεί μία μείωση της θνησιμότητας από τη δεκαετία του 1980 στις σκανδιναβικές χώρες και από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Αυστρία, την Ολλανδία και την Ιταλία. Ωστόσο, σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες (Κροατία, Εσθονία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Σλοβακία) τα ποσοστά θνησιμότητας εξακολουθούν να παρουσιάζουν ανοδική τάση και να αυξάνονται συνεχώς.⁵

Πολλές νεφρικές μάζες παραμένουν ασυμπτωματικές έως τα όψιμα στάδια της νόσου.

Επί του παρόντος, περισσότερα από το 50% των περιστατικών ΝΚΚ ανιχνεύονται τυχαία όταν χρησιμοποιούνται μη παρεμβατικές απεικονιστικές εξετάσεις για τη διερεύνηση μίας πληθώρας μη ειδικών συμπτωμάτων και άλλων κοιλιακών νοσημάτων. Η κλασική τριάδα του πλευρικού πόνου, της έντονης αιματουρίας και της ψηλαφητής κοιλιακής μάζας είναι πλέον σπάνια (6%-10%) και συσχετίζεται με προχωρημένη νόσο.

Παρανεοπλασματικά σύνδρομα ανιχνεύονται περίπου στο 30% των ασθενών με περιστατικά συμπτωματικού ΝΚΚ. Τα πιο συχνά εμφανιζόμενα παρανεοπλασματικά σύνδρομα είναι: Υπέρταση, καχεξία, απώλεια σωματικού βάρους, πυρεξία, νευρομυοπάθεια, αμυλοείδωση, αυξημένη τιμή καθίζησης ερυθροκυττάρων, αναιμία, παθολογική ηπατική λειτουργία, υπερασβεστιαιμία και πολυκυτταραιμία.

Η φυσική εξέταση διαδραματίζει περιορισμένο μόνο ρόλο στη διάγνωση του ΝΚΚ. Ωστόσο, τα ακόλουθα ευρήματα θα πρέπει να δίνουν το έναυσμα για την υποβολή σε ακτινογραφικές εξετάσεις: Ψηλαφητή κοιλιακή μάζα, ψηλαφητή τραχηλική λεμφαδενοπάθεια, μη ανατασσόμενη κιρσοκήλη και αμφίπλευρο οίδημα των κάτω άκρων, το οποίο υποδηλώνει φλεβική πάθηση.⁷

Εάν τα συμπτώματα ή τα αποτελέσματα της φυσικής εξέτασης υποδηλώνουν την παρουσία καρκίνου του νεφρού, θα πραγματοποιηθούν πιθανότατα περισσότερες εξετάσεις, συμπεριλαμβανομένων των εργαστηριακών και των απεικονιστικών εξετάσεων.

• Εργαστηριακέςε ξετάσεις
• Ανάλυση ούρων
• Πλήρες αιμοδιάγραμμα (CBC)
• Βιοχημικές εξετάσεις αίματος

• Απεικονιστικέςε ξετάσεις
• Οι αξονικές τομογραφίες (CT), οι τομογραφίες μαγνητικού συντονισμού (MRI) και τα υπερηχογραφήματα μπορούν να συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στη διάγνωση των περισσότερων μορφών όγκων του νεφρού, αν και οι ασθενείς σπάνια έχουν την ανάγκη όλων αυτών των εξετάσεων.
• Άλλες εξετάσεις, όπως οι ακτινογραφίες θώρακος και τα σπινθηρογραφήματα οστών, χρησιμοποιούνται πιο συχνά για να συμβάλλουν στον προσδιορισμό του κατά πόσον ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί (δηλαδή έχει παρουσιάσει μετάσταση) σε άλλα σημεία του σώματος.

ΟΡΙΣΜΟΣ

Τα ενδοκρινικά κύτταρα απαντώνται σε ολόκληρο τον οργανισμό και μπορούν να προκαλέσουν τη δημιουργία νευροενδοκρινών όγκων σε πολλά όργανα. Στο 60% περίπου των περιστατικών, οι νευροενδοκρινείς όγκοι εμφανίζονται στο πεπτικό σύστημα. Μπορούν να είναι εντοπισμένοι σε ολόκληρο το μήκος της πεπτικής οδού, από τον οισοφάγο έως το ορθό, στο παχύ έντερο και στο πάγκρεας. Αυτοί οι πρωτοπαθείς όγκοι μπορούν στη συνέχεια να εξαπλωθούν σε άλλα όργανα, ιδιαίτερα στο ήπαρ.

Ονομάζονται νευροενδοκρινείς όγκοι επειδή τα καρκινικά κύτταρα στους νευροενδοκρινείς όγκους έχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά με τα νευρικά κύτταρα και τα ενδοκρινικά κύτταρα, όπως η ικανότητα έκκρισης ορμονών.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Πολλοί νευροενδοκρινείς όγκοι δεν σχετίζονται με την εμφάνιση οποιουδήποτε κλινικού συμπτώματος, είτε επειδή είναι μικροί είτε επειδή δεν εκκρίνουν ορμόνες. Όταν είναι συμπτωματικοί, τα συμπτώματα παρουσιάζουν διακυμάνσεις ανάλογα με το προσβεβλημένο όργανο και εμφανίζονται με αργό ρυθμό σε ένα διάστημα πολλών ετών.

Συμπτώματα που προκαλούνται από την ανάπτυξη του όγκου

Αν και αρχικά συντίθενται από ενδοκρινικά κύτταρα, οι περισσότεροι γαστρεντερικοί νευροενδοκρινείς όγκοι δεν προκαλούν υπερέκκριση ορμονών, οπότε οι ασθενείς δεν παρουσιάζουν κλινικά συμπτώματα. Αυτοί οι αποκαλούμενοι μη λειτουργικοί όγκοι δεν ανιχνεύονται παρά μόνο αφού αυξηθεί το μέγεθός τους και αρχίσουν να προκαλούν ένα μεγάλο εύρος διαφορετικών συμπτωμάτων, στα οποία συμπεριλαμβάνονται:

• κοιλιακός πόνος ή κοιλιακές ενοχλήσεις,
• κοιλιακή διάταση (φούσκωμα),
• δυσκοιλιότητα,
• εντερική απόφραξη,
• παρουσία αίματος στα κόπρανα,
• ναυτία ή έμετος,
• απώλεια σωματικού βάρους,
• ίκτερος.

Συμπτώματα που προκαλούνται λόγω της έκκρισης ορμονών από τον όγκο

Κάποιοι γαστρεντερικοί νευροενδοκρινείς όγκοι εκκρίνουν υπερβολικές ποσότητες ορμονών, οι οποίες προκαλούν πολλές διαφορετικές παθολογικές καταστάσεις, όπως οι ακόλουθες:

• διάρροια
• απώλεια σωματικού βάρους,
• αφυδάτωση,
• ερυθρότητα του δέρματος και εξάψεις,
• συριγμός,
• αίσθημα παλμών.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Δεν υπάρχουν αναγνωρίσιμοι παράγοντες κινδύνου για την πλειονότητα των ασθενών με νευροενδοκρινείς όγκους. Σε σπάνιες περιπτώσεις, οι γαστρεντερικοί νευροενδοκρινείς όγκοι μπορεί να είναι μέρος μίας κληρονομικής νόσου. Στις περιπτώσεις αυτές αναφερόμαστε στο σύνδρομο προδιάθεσης για την εμφάνιση όγκων και σε μία πιθανή σχέση με άλλους όγκους. Το πιο συχνά εμφανιζόμενο από αυτά τα σύνδρομα είναι η πολλαπλή ενδοκρινική νεοπλασία τύπου 1 (NEM1), μία ομάδα διαταραχών που ουσιαστικά περιλαμβάνει παγκρεατικούς, υποφυσιακούς, παραθυρεοειδικούς και επινεφριδικούς όγκους. Δεν υπάρχουν γνωστά μέτρα για την πρόληψη της εμφάνισης των NET.

ΕΠΙΠΤΩΣΗ

Οι νευροενδοκρινείς όγκοι είναι σπάνιοι, με 2 έως 5 νέα περιστατικά ανά 100.000 άτομα ετησίως. Τα περιστατικά αυτά εμφανίζονται συχνότερα μεταξύ ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας. Η μέση ηλικία κατά τον χρόνο της διάγνωσης είναι τα 65 έτη περίπου, με τους άνδρες και τις γυναίκες να προσβάλλονται σε αντίστοιχα ποσοστά.

Οι γαστρεντερικοί νευροενδοκρινείς όγκοι συχνά δεν γίνονται αντιληπτοί για πολλά χρόνια, εάν δεν υπάρχουν συμπτώματα ή εάν τα συμπτώματα είναι ασαφή. Η διάγνωση συχνά τίθεται σε όψιμο στάδιο, με τη μέση καθυστέρηση να κυμαίνεται μεταξύ πέντε και επτά ετών. Ως αποτέλεσμα αυτού, στο 20% έως 50% των περιστατικών ο όγκος έχει ήδη εξαπλωθεί κατά το χρονικό σημείο της ανακάλυψής του.

Υπάρχουν διάφορες εξετάσεις που βοηθούν στη θέση της διάγνωσης:

• H ενδοσκόπησηή ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα(όπου ένας σωλήνας με στυλεό υπερήχων χρησιμοποιείται για την εξέταση των τοιχωμάτων μίας κοιλότητας) μπορεί να ανιχνεύσει την ύπαρξη όγκων στο εσωτερικό της πεπτικής οδού και να λάβει βιοψίες.

• Οι απεικονίσειςκαι οι μαγνητικές τομογραφίες (MRI) μπορούν να εντοπίσουν τον όγκο, αλλά δεν μπορούν να προσδιορίσουν κατά πόσον πρόκειται για ενδοκρινή όγκο.
• Οι εξετάσειςπυρηνικής Ιατρικής, όπως το σπινθηρογράφημα οστών και οι τομογραφίες εκπομπής ποζιτρονίων (PET), χορηγούν μέσω ένεσης δείκτες που προσδένονται στους υποδοχείς του νευροενδοκρινούς όγκου για να επιβεβαιώσουν το κατά πόσον πρόκειται για ενδοκρινή όγκο.
• Οι αιματολογικέςεξετάσεις μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην ανίχνευση λειτουργικών νευροενδοκρινών όγκων, λόγω της παθολογικής αύξησης της έκκρισης ορμονών.
• Η μικροσκοπικήεξέταση του όγκου  ή ενός δείγματος του όγκου είναι η μοναδική εξέταση που είναι σε θέση να επιβεβαιώσει τη διάγνωση. Για να μπορέσει να πραγματοποιηθεί η εξέταση αυτή, οι ασθενείς μπορεί να ενημερωθούν ότι είναι απαραίτητη μία βιοψία όγκου, δηλαδή η λήψη ενός μικρού δείγματος του όγκου για την εξέτασή του κάτω από το μικροσκόπιο (ιστολογική εξέταση).