ΟΡΙΣΜΟΣ
Η σπαστικότητα οφείλεται σε μία υπερβολική αντανακλαστική σύσπαση του μυός, η οποία προκαλείται από την αιφνίδια διάταση του μυός. Η υπερτονία αυτή προκαλείται από τη μη αναστολή του μυοτατικού αντανακλαστικού (το αντανακλαστικό που συσπά τον μυ ως απάντηση στη διάτασή του) μετά τη βλάβη στον εγκέφαλο ή τον νωτιαίο μυελό. Ο όρος «σπαστικότητα» χρησιμοποιείται για την περιγραφή κάθε μυϊκής δραστηριότητας που οφείλεται σε βλάβη του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Η αύξηση του μυϊκού τόνου μπορεί να είναι πολύ εξουθενωτική και να προκαλεί συνεχή και ορισμένες φορές πολύ ισχυρή σύσπαση σε κατάσταση ηρεμίας, καθώς και εξαιρετικά έντονες συσπάσεις ως απάντηση στην ελάχιστη δυνατή διέγερση.
Μπορεί να καταστεί αδύνατη η ευθυγράμμιση του άκρου, προκαλώντας κινητικές δυσκολίες και πόνο για τους ασθενείς.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
Η σπαστικότητα αναπτύσσεται σταδιακά και εν γένει χρειάζεται πολλές εβδομάδες έως ότου εδραιωθεί. Αφορά πάντοτε σε μία μικρή ή μεγάλη μυϊκή ομάδα και η εντόπισή της εξαρτάται από την εντόπιση της βλάβης στον εγκέφαλο ή τον νωτιαίο μυελό:
- Εντόπισησε περιστατικά αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου ή κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης: σε γενικές γραμμές, προσβάλλεται μία πλευρά του εγκεφάλου και προκαλείται είτε μερική παράλυση (πάρεση) είτε πλήρης παράλυση της άλλης πλευράς του σώματος. Εδώ, η σπαστικότητα μπορεί να προσβάλλει ολόκληρη τη μία πλευρά του σώματος, το άνω άκρο ή το κάτω άκρο.
- Εντόπισησε περιστατικά πολλαπλής σκλήρυνσης (ΠΣ): οι ασθενείς με ΠΣ μπορεί να εμφανίζουν βλάβες που
προσβάλλουν τον εγκέφαλο ή/και τον νωτιαίο μυελό. Στην ΠΣ, η σπαστικότητα στην ουσία προσβάλλει τα κάτω άκρα και προκαλεί προβλήματα στη βάδιση.
Με κλινικούς όρους, υπάρχουν δύο τύποι σπαστικότητας:
- μία αύξηση του αντανακλαστικού της διάτασης ή, με άλλα λόγια, μία υπερβολική αντανακλαστική σύσπαση του μυός, η οποία προκαλείται από τη διάταση
- μυϊκή υπερτονία, η οποία είναι η χαρακτηριστική ελαστική αντίσταση στη συνεχή διάταση του μυός.
Οι επιπλοκές παρουσιάζουν μεγάλη διακύμανση: όταν η σπαστικότητα είναι σοβαρή, επέρχονται μεταβολές στη μυϊκή δομή με την πάροδο του χρόνου (μυϊκή προσαγωγή ή σύγκαμψη ), οι οποίες δύσκολα διαφοροποιούνται από την ίδια τη σπαστικότητα. Προβλήματα κίνησης και ισορροπίας, τρόμος, πόνος, αναστολή της ανάπτυξης στα παιδιά, καθώς και αντίκτυπος στην ποιότητα ζωής, είναι επίσης πιθανές επιπλοκές.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΕΣ
Εμφανιζόμενη με διαφορετικές μορφές, η σπαστικότητα εμφανίζεται στις περισσότερες περιπτώσεις ύπαρξης νευρολογικών ελλειμμάτων, ως αποτέλεσμα κάποιου από τα ακόλουθα:
– αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ( ΑΕΕ),
– κρανιοεγκεφαλική κάκωση,
– κάκωση νωτιαίου μυελού,
– πολλαπλή σκλήρυνση,
– εγκεφαλική παράλυση.
Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο είναι η κύρια αιτία της σπαστικότητας, η οποία εμφανίζεται στο 40% των ασθενών μετά από ένα τέτοιο επεισόδιο. Μία αρτηρία που τροφοδοτεί τα εγκεφαλικά κύτταρα αποφράσσεται ή διαρρηγνύεται, οπότε η αιματική ροή δεν μπορεί πλέον να φθάσει στο συγκεκριμένο σημείο του εγκεφάλου, το οποίο και νεκρώνεται. Η εγκεφαλική λειτουργία που ευθύνεται για τη ρύθμιση του μυοτατικού αντανακλαστικού μπορεί να παρουσιάσει μερική βλάβη, η οποία οδηγεί σε σπαστικότητα.
